موضوعات اصلي
از بين رفتن تداوم استخواني را که در اثر عوامل مختلف پيش مي آيد را شکستگي گويند. عللي که منجر به شکستگي مي شوند عبارتند از: ضربه، انقباض ناگهاني عضلات و حرکات شديد و سريع و بيماري هاي مختلف. اقسام شکستگي شکستگي ها را مي توان به سه دسته تقسيم کرد: علائم و نشانه‌هاي شکستگي درد شديد در محل شکستگي: درد، شايع ترين علامت در شکستگي ها مي باشد. درد معمولا محدود به نقطه شکستگي است و با فشار بر روي آن بيشتر مي شود. درد با حرکت دادن عضو آسيب ديده نيز شديدتر مي شود.
عوارض شکستگي ها عوارض تهديد کننده سلامت عضو شکستگي استخوان ممکن است سبب آسيب به اعصاب و عروق خوني(رگ ها) (بصورت پاره شدن يا گير افتادن آن ها در بين قطعات شکسته) و سپس نرسيدن خون به آن عضو و در نتيجه منجر به قطع عضو آسيب ديده شود. اين عوارض اگر به موقع تشخيص داده نشوند و به آن ها توجه نشود عضو آسيب ديده به طور جدي در معرض خطر قرار مي گيرد. عفونت و سياه شدگي استخوان نيز از عوارض ديگر، در موضع آسيب ديده مي باشد که بيشتر در شکستگي هاي باز ديده مي شوند. علائم آسيب به اعصاب و رگ ها در عضو آسيب ديده کمک هاي اوليه در شکستگي ها
شکستگي ساده(بسته): هر گاه قطعات شکسته شده به خارج از بدن راه نيابند آن را شکستگي بسته گويند. در اين جا قطعات استخوان شکسته داخل پوست قرار گرفته و ايجاد زخم و خونريزي نکرده است.
شکستگي باز(مرکب): در اين گونه شکستگي ها علاوه بر شکستگي استخوان زخم هم وجود دارد و سر استخوان شکسته پوست و عضلات را سوراخ کرده بيرون مي آيد در شکستگي باز احتمال خونريزي شديد و عفونت وجود دارد که نياز به مراقبت بيشتري است.
شکستگي هاي چندگانه: در اين شکستگي استخوان به قطعات زيادي تقسيم مي شود که ممکن است اين شکستگي باز يا بسته باشد.
محدوديت حرکت: هم چنين سبب محدوديت حرکت اندام مي شود و مصدوم قادر به حرکت دادن عضو آسيب ديده نمي باشد.
تورم همراه با کبودي: در ناحيه شکستگي.
تغيير شکل عضو آسيب ديده: در صورتي که استخوان از هم جدا شده باشد عضو آسيب ديده در مقايسه با عضو قرينه سالم خود کوتاه تر از معمول به نظر مي رسد.
تغيير رنگ يا تغيير دماي پوست: به دنبال نشت خون از رگ ها، پوست اطراف محل آسيب ديدگي ابتدا قرمز و بعد از چند ساعت کبود مي شود.
شوک: در صورتي که شکستگي استخوان هاي ران، لگن و قفسه سينه وجود داشته باشد، بايد به علائم شوک ناشي از خونريزي داخلي توجه داشته باشيم. گاهي نيز خونريزي از شکستگي ها باز آن قدر شديد است که باعث شوک و در نهايت مرگ مصدوم مي شود. لزوما تمام علائم گفته شده ممکن است وجود نداشته باشد و شدت علائم نيز متغير است.
عوارض تهديد کننده جان مصدوم: از مهم ترين شکستگي هاي بدن از نظر ايجاد عوارض و خطر مي توان شکستگي جمجمه، گردن، ستون فقرات و دنده ها را نام برد. شکستگي ممکن است سبب پاره شدن يک رگ بزرگ و خونريزي شديد ازشکستگي شود که باعث شوک و در نهايت مرگ مصدوم مي شود. مثلا: شکستگي دنده(مثلا در اثر ضربه شديد فرمان به قفسه سينه) سبب پارگي قلب يا ريه يا عروق بزرگ داخل قفسه سينه و خطر مرگ بشود. شکستگي استخوان لگن سبب خونريزي شديد داخلي و شوک و مرگ بشود.
درد شديد که مهم ترين علامت انسداد رگ است. از بين رفتن نبض اندام در قسمت پايين تر از محل شکستگي در دست و پا، رنگ پريدگي و سرد شدن اندام مبتلا که نشانه نرسيدن خون است و بي‌حسي يا حتي فلج در صورت آسيب عصب.
بررسي علائم حياتي بيمار و هم چنين کنترل مجاري تنفسي و ضربان قلب و خونريزي. توجه کنيد که در هر مصدومي ابتدا يک ارزيابي اوليه از علائم حياتي و حال عمومي وي به عمل آوريد و سپس به بررسي شکستگي ها بپردازيد. اگر مصدوم بي هوش نيست در مورد نحوه آسيب ديدگي از وي سوال کنيد. پاسخ او به شما کمک مي کند تا محل و شدت ضايعه را تخمين بزنيد. در برسي شکستگي ابتدا ناحيه سر و جمجمه، سپس ستون فقرات و در انتها اندام ها بايد مورد بررسي قرار گيرد. در شکستگي اندام ها نبض را در پايين تر از محل ضايعه کنترل کنيد. در مواجهه با بيمار بي هوش هميشه بايد فرض بر اين باشد که يک ضايعه گردني يا کمري(شکستگي ستون فقرات) وجود دارد. چون يکي از مهم ترين و حساس ترين شکستگي ها مي باشد که در صورت عدم دقت لازم، حداقل آسيب وارده، فلج مي باشد. در صورتي که شکستگي باز و همراه خونريزي باشد، بايد پانسمان ساده انجام داد و از برگرداندن استخوان بيرون زده اجتناب کرد. عضو آسيب ديده در حد امکان نبايد حرکت داده شود. بايد از کمترين امکانات بهترين استفاده را جهت ثابت کردن عضو آسيب ديده به عمل آورد(روش هاي بانداژ و آتل‌بندي). در اولين فرصت بيمار را به مراکز درماني منتقل کنيد.
